Konu 02 : Elektronik Tebligat
- Elektronik Tebligat
7201 Sayılı Tebligat Kanunu ve Elektronik Tebligat Yönetmeliğine uygun olarak elektronik ortamda yapılan tebligatı ifade eder.
- Elektronik Tebligat ve Faydaları
7201 Sayılı Tebligat Kanunu (Kanun) 7/a maddesi ve Elektronik Tebligat Yönetmeliğine (Yönetmelik) göre tebligat çıkarmaya yetkili merciler tarafından, tebligata elverişli bir elektronik tebligat adresi bulunan kişi ve kurumlara gönderilen bildirimdir. Fiziki ortamda yapılan tebligatla aynı sonuçları doğurmaktadır.
Fiziki ortamda haftalar süren tebligat işlemi, elektronik ortamda saniyeler içinde tanımlanmaktadır.
Elektronik tebligatın avantajları şu şekilde sıralanabilir;
- Elektronik ortamda tebligat yapıldığı takdirde hiçbir çıktı alınmayacağı için doğanın korunmasına fayda sağlanmış olacaktır. Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, çevre dostu e-Tebligat uygulamasıyla 2022’de 51 milyon 139 bin 911 tebligatın muhataplarına elektronik ortamda ulaştırıldığına yer verilen açıklamada, “Bu süre zarfında 1789 ton kağıt tasarrufu yapılırken, böylelikle 30 bin 428 ağaç da doğada kaldı” ifadesi kullanılmıştır.
- Elektronik ortamda yapılan gönderilerin ne zaman yapıldığı, göndericinin ve alıcının kim olduğu, gönderilen iletinin ve eklerinin ne olduğu aşamaları veri tabanında tutulmaktadır. Bu sayede alıcı taraf da kendisine ulaşıp ulaşmadığını ve iletim zamanını inkar edememektedir.
- Maliyeti fiziki tebligata göre çok daha azdır.
Yönetmelik’in 4. maddesinde Elektronik Tebligat ile amaçlanan İlkelere yer verilmiştir. Bu ilkeler aşağıdaki gibidir :
- a) Teslim, bilgilendirme ve belgelendirmenin sağlanması.
- b) Bilgi güvenliğinin sağlanması.
- c) Kişisel verilerin korunması.
ç) Entegrasyon ve işbirliğinin sağlanması.
- d) Hizmet kalitesinin sağlanması.
- e) Ulusal ve uluslararası standartların sağlanması.
Kanun uyarınca yapılan elektronik tebligat işlemleri, Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından kurulan ve işletilen Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi üzerinden yürütülür. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi, sistemin güvenliğini ve bu sistemde kayıtlı verilerin muhafazasını sağlayacak her türlü tedbiri alır.
- Elektronik Tebligatın Elektronik Yolla Yapılması Zorunlu Olanlar
Yönetmeliğin 5. maddesine göre aşağıda belirtilen gerçek ve tüzel kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunludur.
- 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar.
- 5018 sayılı Kanunda tanımlanan mahallî idareler. (Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri
- Özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları.
- Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri.
- Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar.
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları. (Barolar, Ticaret ve Sanayi Odaları)
- Kanunla kurulanlar da dahil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri. (Anonim Şirketler, Kolektif Şirketler, Limited Şirketler, Komandit Şirketler, Kooperatifler, Dernekler ve Vakıflar)
- Noterler.
- Baro levhasına yazılı avukatlar
- Sicile kayıtlı arabulucular ve bilirkişiler.
- İdareleri, kamu iktisadi teşebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıkları; adli ve idari yargı mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde vekil sıfatıyla temsile yetkili olan kişilerin bağlı bulunduğu birim.
Birinci fıkra kapsamı dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, talepleri hâlinde elektronik tebligat adresi verilir. Bu durumda bu kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunludur.
Birinci ve ikinci fıkra hükümlerine göre elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması hâlinde bu Kanunda belirtilen diğer usullerle tebligat yapılır.
Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2019/7836 E. 2019/21446 K. 03.12.2019 tarihli kararına göre,
“ 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun 7/a maddesinde; “Tebligata elverişli bir elektronik adres vererek bu adrese tebligat yapılmasını isteyen kişiye, elektronik yolla tebligat yapılabilir. Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
… Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi kararının, temyiz isteminde bulunan dahili davalılar vekilinin elektronik tebligat için ayrılmış alanına, 06.03.2019 tarihinde konulmasından 5 gün sonra, tebliğ edilmiş sayılması gerektiğinden, dahili davalılar vekiline tebligatın yapıldığı tarih 11.03.2019 olarak kabul edilmelidir.
Dairemizce temyiz isteminin 15.03.2019 tarihinde ve yasal 8 günlük temyiz süresi içinde yapıldığı hususunda maddi hata yapılarak, temyiz isteminin süreden reddine dair karar verilmesinin maddi hataya dayandığı anlaşılmakla;
Dairemiz 18.09.2019 tarih, 2019/3962 Esas ve 2019/16152 Karar sayılı ilamının ORTADAN KALDIRILMASINA karar verilmiştir.”
- Elektronik Tebligat ile ilgili Tanımlar
- Delil kaydı: Tebligatın; tebligat çıkarmaya yetkili makam ve merciden Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) tarafından teslim alındığına, muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştığına, okunduğuna ve usulen tebliğ edilmiş sayıldığına dair üretilen ve elektronik sertifika ile imzalanmış kayıtları,
- Elektronik sertifika: 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 9 uncu maddesinde nitelikleri belirtilen nitelikli elektronik sertifikayı,
- Elektronik tebligat: Tebligat Kanunu ve bu Yönetmeliğe uygun olarak elektronik ortamda yapılan tebligatı,
- Elektronik tebligat adresi: PTT tarafından, gerçek kişiler için kimlik bilgileri, tüzel kişiler için ise tabi oldukları sistem bilgileri esas alınmak suretiyle tek ve benzersiz şekilde oluşturulan ve UETS’ye kaydedilen tebligat adresini,
- Elektronik tebligat mesajı: Tebligat çıkarmaya yetkili makam ve merci tarafından güvenli elektronik imza veya elektronik sertifikayla imzalanmış, tebliğ edilecek içerik, ekli dokümanlar ve tebliğ için gerekli muhatap bilgilerinden oluşan elektronik iletiyi,
- Güvenli elektronik imza: 5070 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde nitelikleri belirtilen güvenli elektronik imzayı,
- İşlem kaydı: PTT tarafından elektronik tebligat hizmetinin verilmesi esnasında meydana gelen ve mevzuat gereği kaydının tutulması zorunlu olan tüm bilişim sistemi işlem kayıtlarını,
- Muhatap: Elektronik tebligat alıcısı gerçek veya tüzel kişiyi,
- PTT: Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketini,
- Tebligat çıkarmaya yetkili makam ve merci: Tebligat Kanunu uyarınca tebligat çıkarmaya yetkili merci, idare, kurum, kuruluş ve kişileri,
- UETS: Tebligat Kanunu ve bu Yönetmelik uyarınca yapılan elektronik tebligat işlemlerini yürütmek amacıyla PTT tarafından kurulan, işletilen ve güvenliği sağlanan sistemi,
- Zaman damgası: 5070 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde tanımlanan zaman damgasını, (Bir elektronik verinin, üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı ve / veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından elektronik imzayla doğrulanan kaydı ifade eder.)
- Elektronik tebligatın hazırlanması ve muhataba ulaştırılması
Yönetmelik madde 9’a göre, elektronik tebligatın hazırlanması ve muhataba ulaştırılması aşağıdaki sıra ile gerçekleşmektedir:
- Tebligat çıkarmaya yetkili makam ve merci, elektronik tebligat mesajını hazırlayarak, UETS’ye teslim eder.
- UETS, elektronik tebligat mesajını zaman damgasıyla ilişkilendirerek muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştırır.
- Gizliliğin sağlanması amacıyla tebliğ edilecek içerik ve ekli dokümanlar, UETS tarafından şifrelenir ve bunlar ancak muhatap tarafından görülür.
- Gerek UETS içi ve gerekse sistemler arası entegrasyon yoluyla yapılan tebligata ait delil kayıtları, elektronik tebligat mesajının tamamının ulaştığı anda üretilir.
- Elektronik yolla tebligat, idareleri, kamu iktisadi teşebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıkları; adli ve idari yargı mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde vekil sıfatıyla temsile yetkili olan kişilerin bağlı bulunduğu birime yapılır. Temsile yetkili olan kişilerin ayrı bir elektronik tebligat adresinin bulunması bu kuralın uygulanmasına engel olmaz.
- Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.
- Muhatabın bilgilendirilmesi
- (1) Elektronik tebligat adresine elektronik tebligat mesajı ulaştığı konusunda bilgilendirilmek isteyen muhatap, elektronik posta adresini veya kısa mesaj alma özelliği olan bir telefon numarasını PTT’ye bildirir.
- (2) Elektronik tebligat, muhatabın adresine ulaştığı anda PTT tarafından muhataba bilgilendirme mesajı iletilir. Bu mesaj kısa mesaj alma özelliği olan telefona ücreti mukabilinde, elektronik posta adresine ise ücretsiz olarak iletilir.
- Bu madde kapsamındaki bilgilendirmelerin herhangi bir nedenle yapılamamış veya geç yapılmış olması, tebligatın geçerliliğini etkilemez.
- Muhatabın bu madde kapsamında bilgilendirilmesine ilişkin işlem kayıtları UETS tarafından tutulur.
- Muhatabın elektronik tebligat adresine erişimi
Muhatap elektronik tebligat adresine, güvenli elektronik imzasını kullanarak veya e-Devlet kapısı üzerinden kimlik doğrulaması yaparak ya da PTT tarafından verilen şifre ile birlikte telefonuna kısa mesajla gelen tek kullanımlık doğrulama kodunu kullanarak erişir.
- Elektronik tebligatın muhatabın adresine ulaşmasına dair delil kaydının bildirimi
UETS, elektronik tebligatın muhatabın adresine ulaşıp ulaşmadığına dair delil kayıtlarını tutar ve bu kayıtları, tebligat çıkarmaya yetkili makam ve mercie derhâl ve en geç yirmi dört saat içinde bildirir. Süresinde bildirim yapılmadığı için yeniden elektronik tebligat çıkarılması durumunda bu tebligatın masrafı PTT tarafından karşılanır.
- Ana ve alt işlem yetkilisi
Yönetmeliğin 5 inci madde kapsamında kalan tüzel kişiler, elektronik tebligat adresiyle ilgili işlemleri yapmak üzere en az bir, en fazla on ana işlem yetkilisi belirleyerek PTT’ye bildirir.
Ana işlem yetkilisinin görev ve yetkileri şunlardır:
- Alt işlem yetkililerini belirlemek, bunları UETS’ye eklemek veya çıkarmak.
- UETS’de alt işlem yetkililerine rol tanımlamak.
- Gerektiğinde alt işlem yetkililerinin yapacağı tüm işlemler ile diğer teknik işlemleri yürütmek.
Alt işlem yetkilisi, ana işlem yetkilisince kendisine verilen yetki kapsamında verilere ulaşabilir.
- İspat gücü
Delil kayıtları, aksi ispat edilmedikçe kesin delil sayılır.
İşlem ve delil kayıtları erişilebilir şekilde, güvenliği, gizliliği ve bütünlüğü sağlanarak aşağıda belirtilen süreler kadar arşivde muhafaza edilir:
- UETS kapsamında görev yapan sistem yöneticileri ve operatörler, tebligat çıkarmaya yetkili makam ve merciler ile muhataplar tarafından gerçekleştirilen işlem kayıtları on yıl.
- UETS iş süreçlerinin sürekliliğini veya bilgi güvenliğini tehdit eden ya da öngörülemeyen durumlara ait işlem kayıtları on yıl.
- Muhatabın UETS’ye erişim kayıtları on yıl.
- Delil kayıtları otuz yıl.
İşlem ve delil kayıtlarının silinmesi en az bir defa denetimden geçmiş olması şartına bağlıdır.
PTT, talep halinde elektronik tebligata ilişkin işlem ve delil kayıtlarını yetkili mercilere elektronik ortamda sunmakla yükümlüdür.
- Tebligatın elektronik yolla yapılamaması
Elektronik yolla tebligatın, zorunlu bir sebeple yapılamaması hâlinde Tebligat Kanununda belirtilen diğer usullerle tebligat yapılır.
- Sistemin Güvenliği, Adres Rehberi ve Teknik Kriterler
- Sistemin güvenliği
PTT, UETS’nin güvenliğini ve bu sistemde kayıtlı verilerin muhafazasını sağlayacak her türlü tedbiri alır. Bunun için güvenli sistem ve cihazlar kullanır; bu sistem ve cihazlar ile bunların bulunduğu bina veya alanın korunmasını sağlar.
PTT, bilgi güvenliği, veri tabanı yönetimi, bilgisayar ağları ve veri koruması gibi teknik alanlarda yeteri kadar uzman personel istihdam eder veya ettirir. Bu personel, konusunda yeterli meslekî deneyime sahip ya da ilgili alanlarda eğitim almış olmak zorundadır.
PTT, UETS organizasyon şemasında, istihdam ettiği veya ettirdiği tüm personelin görev tanımını ve dağılımını gösterir.
- Adres rehberi
PTT, elektronik tebligat adreslerine ilişkin bilgileri içerir güncel bir adres rehberi oluşturur ve bu rehberi tebligat çıkarmaya yetkili makam ve mercilerin kullanımına sunar.
Elektronik tebligat adres rehberine ilişkin usul ve esaslar, Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle PTT tarafından belirlenir.
- Teknik kriterler
Elektronik tebligat sisteminin etkin, verimli ve güvenli bir şekilde yürütülmesi için PTT’nin kullanacağı sistemler ve cihazlar hakkındaki teknik kriterlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenir.
Elektronik Tebligat Yönetmeliği’nin 25. maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanan Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi İle İlgili Teknik Kriterlere İlişkin Usul ve Esaslar Dökümanında düzenlenmiştir.
- Ulusal Elektronik Tebligat Sisteminin işleyişi ve Teknik Hususlar
Madde 5’e göre; UETS süreci işleyişi içerisinde aşağıdaki deliller oluşturulacaktır.
- Tebligat kabul edildi(SubmissionAcceptanceRejection:Acceptance): Gelen iletinin gerekli kontroller sonrası muhatap hesabına teslim edilmek üzere UETS tarafından teslim alındığının delilidir.
- Tebligat kabul edilmedi(SubmissionAcceptanceRejection:Rejection): Gelen tebligatın içinde virüs olması, gönderici tarafından hazırlanan paketteki özet değerinin UETS’ye gelen paketin özet değeri ile tutarsız olması, gönderilebilecek ileti büyüklüğünden daha büyük değerde ileti gönderilmiş olması gibi durumlarda, UETS tarafından gönderinin kabul edilmediğine dair üretilen delildir.
- Tebligat teslim edildi(DeliveryNonDeliveryToRecipient:Rejection): Tebligatın alıcı için ayrılmış tebligat alanına (hesabına) başarılı bir şekilde konulduğuna veya sadece PTT UETS Bilişim sistemi ile hesap sahibinin bilişim sistemi arasındaki entegrasyon ile tebligatlarını alan hesap sahiplerine başarılı bir şekilde aktarıldığına dair oluşturulan delildir.
- Tebligat teslim edilmedi (DeliveryNonDeliveryToRecipient: NonDelivery) : Tebligatın alıcı için ayrılmış tebligat alanına (hesabına) konulamadığına veya sadece entegrasyon ile tebligatlarını alan hesap sahiplerine 24 saat içinde başarılı bir şekilde aktarılamamasına dair oluşturulan delildir.
- Tebligat okundu (RetrievalNonRetrievalByRecipient:Retrieval): Tebligatın, alıcısı tarafından açıldığında oluşturulan delildir.
- Tebligat okundu kabul edildi (RetrievalNonRetrievalByRecipient: RetrievalTimeout): Tebligatın, alıcının hesabına iletilmesini müteakip mevzuat gereği belirlenen süre sonunda otomatik oluşturulan delildir.
- Tebligat Hesabı Aktif Edildi(AccountEnabledDisabled:Enabled): Herhangi bir tebligat hesabının aktif edildiğinde oluşturulan delildir.
- Tebligat Hesabı Pasif Edildi(AccountEnabledDisabled:Disabled): Herhangi bir tebligat hesabının pasif edildiğinde oluşturulan delildir.
- UETS Hesap Numarası
Yönetmelik Madde 11’e göre;
UETS’de her hesap sahibine ait benzersiz bir hesap numarası tahsis edilir. Bu hesap numarası, UETS sistemine arayüz veya e-devlet kanalı ile giriş yaptığında ekran üzerinde görüntülenir.
E-Tebligat Hesap numarası 15 hanelik bir sayı dizisinden oluşur, hesap numarasının ilk hanesindeki sayı gerçek kişi, resmi tüzel ve özel tüzel kişiliklerin belirteci olarak kullanılır.
E-Tebligat Hesap Numaraları sayısal bir algoritmaya bağlı olarak geçerli kılınır. Entegrasyon yapan kurum ve kuruluşlarla bu algoritma bilgisi paylaşılır.
- Güvenlik ve Kalite Kriterleri
MADDE 13’e göre PTT, UETS’nin işletilmesinde;
- TS ISO/IEC 27001,
- TS EN ISO 9001,
- ISO/IEC 22301
standartlarına uyar.
Türkçe-İngilizce birlikte versiyonu indirmek için tıklayınız
Bu ders notları ve tüm içeriği ile ilgili Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleriyle korunan mali (İşleme, yayma, çoğaltma, temsil, İşaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı) ve manevi fikri hakların tümü Avukat Öğretim Görevlisi Özge EVCİ ERALP’e aittir. Bu ders notları izinsiz çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve izin alınmadan kullanılamaz, internet sitelerinde yayınlanamaz. Özge Evci Eralp 2023-2024