10 Soruda Kitle Fonlaması (Crowdfunding)
SORU – 1 – Türkiye’de kitle fonlama ile ilgili yasal düzenleme var mıdır?
CEVAP – 1 – Türkiye’de paya ve borçlanmaya dayalı kitle fonlamasına ilişkin usul ve esaslar 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 35/A ve 99 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanan 27.10.2021 tarihli 31641 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kitle Fonlaması Tebliği’nde düzenlenmiştir.
SORU – 2 – Türkiye’de ödül veya bağış karşılığında fon toplanması faaliyetleri ile ilgili yasal düzenleme Kitle Fonlaması tebliğinde düzenlenmiş midir?
CEVAP – 2 – Türkiye’de Kitle fonlama platformları aracılığıyla ödül veya bağış karşılığında fon toplanması faaliyetleri Kitle Fonlaması tebliğ hükümlerine tabi değildir. Ödül ve bağışın türüne göre kendilerine özgü yasal düzenlemeler kapsamında değerlendirilecektir.
SORU – 3 –Türkiye’de paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarının kuruluşu izne bağlı mıdır?
CEVAP – 3 –Türkiye’de paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarının kuruluşuna Sermaye Piyasası Kurulunca izin verilmesi gerekmektedir. Kuruluş izni verilen Paya ve borca dayalı Kitle fonlama Platformlarının Kitle Fonlaması tebliği hükümleri çerçevesinde kitle fonlaması faaliyetlerinde bulunabilmeleri için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından listeye alınmaları zorunludur.
SORU – 4 -Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarının kurucuları, ortakları ve yönetim kurulu üyelerinde aranacak şartlar nelerdir?
CEVAP – 4 – Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformu kurucularının, ortaklarının ve yönetim kurulu üyelerinin;
- Müflis olmaması, konkordato ilân etmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
- Faaliyet izinlerinden biri Kurulca iptal edilmiş kuruluşlarda, bu müeyyideyi gerektiren olayda sorumluluğu bulunan kişilerden olmaması,
- Kanunda yazılı suçlardan kesinleşmiş mahkûmiyetinin bulunmaması,
- 14/1/1982 tarihli ve 35 sayılı mülga Ödeme Güçlüğü İçinde Bulunan Bankerlerin İşlemleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve eklerine göre kendileri veya ortağı oldukları kuruluşlar hakkında tasfiye kararı verilmemiş olması,
- 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından mahkûm olmaması,
- İşin gerektirdiği dürüstlük ve itibara sahip bulunması,
- Kanunun 101 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca işlem yasaklı olmaması zorunludur.
- Platformların en az bir yönetim kurulu üyesinin 15/2/2013 tarihli ve 28560 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelikte tanımlanan bireysel katılım yatırımcısı lisansına sahip kişilerden olması zorunludur.
SORU – 5 – Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformları Dışarıdan hizmet alınabilir mi?
CEVAP – 5 – Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformları tarafından münhasıran yönetim kurulunca ve yatırım komitesince icra edilmesi gereken faaliyetler ile platformun idaresi haricindeki görev ve yükümlülüklerin ifası için uzman kuruluşlardan hizmet alınabilir. Dışarıdan hizmet alımı, işin niteliğine uygun olarak platform ile hizmet sağlayıcı kuruluş arasında akdedilecek bir sözleşme kapsamında yürütülür.Dışarıdan alınan hizmetlerde yönetim, içerik tasarımı, erişim, kontrol, denetim, güncelleme, bilgi veya rapor alma gibi fonksiyonlarda karar alma gücü ve sorumluluğunun platformda olması gerekir.Dışarıdan hizmet alımı, platformun sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. Kurul, gerektiğinde genel olarak veya platform bazında dışarıdan hizmet alınabilecek konuları belirlemeye, bu konuları sınırlamaya veya yasaklamaya, niteliğine göre bu hizmetin alınmasını izin koşuluna bağlamaya yetkilidir.
SORU – 6 –Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarının yönetim kurulu tarafından oluşturulacak yatırım komitesinin oluşması için gerekli şartlar nelerdir?
CEVAP – 6 Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarının yönetim kurulu tarafından oluşturulacak yatırım komitesinin
- En az 3 üyeden oluşması,
- Üye sayısının çoğunluğunun finans, girişimcilik, işletmecilik, hukuki danışmanlık, teknoloji, sanayi ve ticaret gibi alanlarda en az 5 yıllık tecrübeye sahip kişilerden olması,
- Bir üyesinin platformun yönetim kurulu üyesi olması ve bu üyenin 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen şartı haiz olması,
- En az bir üyesinin 14/8/2014 tarihli ve 29088 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunanlar İçin Lisanslama ve Sicil Tutmaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (VII-128.7)’de tanımlanan Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansına sahip olması,
- Üyelerinin tamamının Kitle Fonlaması Tebliği’nin 6 ncı maddenin birinci fıkrasında yer alan şartları sağlamış olması, zorunludur.
SORU 7 –Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarının gerçekleştiremeyecekleri faaliyetler nelerdir?
CEVAP 7–
- Kalkınma ve yatırım bankaları ve katılım bankalarının tabi olduğu mevzuatta yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, sadece paya dayalı kitle fonlama faaliyeti yürüten platformlar, faiz veya her ne ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığı veya rehin almak suretiyle kredi veya ödünç para verme işlerine aracılık edemezler ve pay dışında herhangi bir sermaye piyasası aracı karşılığında kitle fonlaması faaliyeti yürütemezler.
- Platformlar, gayrimenkul ve gayrimenkule dayalı hakların alım satımı ve gayrimenkul projelerinin geliştirilmesi ile diğer şirketlere yatırım yapılması amaçlı projelere ilişkin kitle fonlaması faaliyeti yürütemezler.
- Platformlar yurt dışında yerleşik gerçek ve tüzel kişilere yönelik Türkiye’de yerleşik kişilerden fon toplanması amacıyla kitle fonlaması faaliyeti yürütemezler.
- Platformlar projelere ilişkin yatırımcılara yönelik olarak yatırım tavsiyesi niteliğindeki değerlendirme, analiz ve yorumlarda bulunamazlar.
- Platformlar, kampanya süreci tamamlanmamış projeleri tanıtmaya yönelik basılı ya da elektronik ortamda paylaşılan tanıtıcı bilgiler ile platforma veya kampanya sayfasına yönlendirme yapan tanıtımlar hariç olmak üzere kampanyası yürütülen projelere ait ticari ürün ve/veya hizmetlerin reklamlarını yayımlayamazlar.
- Platformlar; Kendilerinin kitle fonlaması yoluyla fonlanmasına yönelik, Kendilerine ait projelerin veya sermayelerinin %20 veya daha fazlasını temsil eden paylarına veya oy haklarına, yönetim kurulunda temsil edilme hakkı veren imtiyazlı paylarına sahip oldukları girişim şirketlerine veya tüzel kişi girişimcilere ait projelerin kitle fonlaması yoluyla fonlanmasına yönelik,Ortakları, yönetim kurulu ve yatırım komitesi üyeleri ile bu kişilerin eşlerinin, alt ve üst soylarının tek başlarına veya birlikte sermayesinin %20 veya daha fazlasını temsil eden paylarına veya oy haklarına, yönetim kurulunda temsil edilme hakkı veren imtiyazlı paylarına sahip oldukları girişim şirketlerinin veya tüzel kişi girişimcilerin veya bu kişilere ait projelerin kitle fonlaması yoluyla fonlanmasına yönelik,kampanya yürütemezler. Bu fıkrada belirtilen hususlara ilişkin kontrollerin yapılmasından platform sorumludur.
- Geniş yetkili aracı kurumlar hariç platformlar paya veya borçlanma aracına ilişkin olarak ikincil piyasa işlemlerine aracılık edemezler. Platformların internet siteleri üzerinden üyelerin kendi aralarında iletişim kurmalarına imkan tanınması bu hükme aykırılık teşkil etmez.
Soru 8 – Türkiye dışında yerleşik platformların faaliyetleri nasıl gerçekleştirilebilir?
CEVAP 8 –
Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam ve pazarlama gibi faaliyetlerde bulunulmamış olması şartıyla, Türkiye’de yerleşik kişilerin, yurt dışında yerleşik platformlar üzerinden katıldıkları kitle fonlaması işlemleri, bu amaçla yurt dışında açtıkları hesaplar, söz konusu hesaplara gönderilen nakit ve diğer kıymetler ile bu hesaplar üzerinden gerçekleştirdikleri işlemler Kitle Fonlama Tebliğinin kapsamı dışındadır.
Türkiye dışında yerleşik platformlar tarafından Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan kitle fonlama faaliyetlerine ilişkin olarak doğrudan ve/veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı halinde faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul edilir ve Kitle Fonlama Tebliği hükümleri uygulanır. Faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğunun tespitine ilişkin ilave kıstaslar Kurul tarafından belirlenebilir.
SORU 9 – Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarına üyelik işlemleri nasıl yapılabilir?
CEVAP 9 –
- Kitle fonlaması işlemlerinde bulunabilmek için yatırımcıların ilgili platforma elektronik ortamda üye olmaları zorunludur.
- Platformlar tarafından üyelik işlemleri kapsamında;Türkiye’de yerleşik gerçek kişiler ile tüzel kişilerin imza yetkilileri için MKK tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde 3/9/2016 tarihli ve 29820 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan E-Devlet Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte tanımlanan kimlik doğrulama işleminin yerine getirilmesinin sağlanması ve bu suretle kimlik bilgileri tespit ve teyit edilen üyelerin bilgilerinin MKK’ya iletilmesi,
- Türkiye’de yerleşik olmayan kişiler için bu kişiler adına MKK nezdinde hesap açıldığının ve bu hesaba ilişkin sicil tanımlama işleminin gerçekleştirildiğinin tespit edilmesi ve bu suretle kimlik bilgileri tespit ve teyit edilen üyelerin bilgilerinin MKK’ya iletilmesi,
- Üyelerle Kitle Fonlama Tebliği Ek-5’te asgari unsurları belirlenen üyelik sözleşmesinin akdedilmesi, bu sözleşmenin elektronik ortamda saklanması ve bir örneğinin uygun haberleşme vasıtasıyla üyelere iletilmesi,
- Üyelerden, Kitle FonlamaTebliği Ek-6’da yer alan “Kitle Fonlaması Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu”nun okunup anlaşıldığına dair yazılı veya elektronik bir beyanın alınması, bu beyanın saklanması ve bir örneğinin uygun haberleşme vasıtasıyla üyelere iletilmesi,
- Üyelerin kitle fonlaması yatırımlarının taşıdığı riskleri anlayabilecek bilgi ve tecrübeye sahip olduklarının, yatırımlarının tümünü kaybedebileceklerinin ve sahip olacakları payların ve/veya borçlanma araçlarının devir imkânının kısıtlı olabileceğini anladıklarının tespit edilmesi ve yapılan tespit sonucunda kitle fonlaması yatırımlarına uygun olmadığı değerlendirilen kişilerin üyelik başvurularının reddedilmesi,
- Nitelikli yatırımcı statüsünü haiz üyelik oluşturulabilmesi için üyelik işlemleri tamamlanmadan önce üyenin MKK nezdinde nitelikli yatırımcı olduğunun tespit edilmesi,
- Varsa üyelerin yıllık net gelirlerine ilişkin beyanlarının derhal MKK’ya iletilmesi ve bu beyanların saklanması,
- Üyelerden risk bilgilerinin toplanmasına ve gerek görülmesi halinde üçüncü kişiler ile paylaşılmasına ilişkin açık rızalarının alınması gerekir.
SORU 10 –Türkiye’de kurulacak paya ve borca dayalı Kitle fonlama platformlarının faaliyetleri nedeniyle sorumluluk kime aittr?
CEVAP 10 – Kitle Fonlama Tebliğinde paya ve borca dayalı kitle fonlama platformlar için öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesinden platformun yönetim kurulu üyeleri, yatırım komitesi için öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesinden yatırım komitesi üyeleri ile platformun yönetim kurulu üyeleri, fonlanan şirketler için öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesinden ise fonlanan şirketin yönetim kurulu üyeleri sorumludur. Bilgi formunu imzalayan gerçek ve tüzel kişiler bilgi formunda yer alan yanlış, yanıltıcı veya eksik bilgilerden kaynaklanan zararlardan müteselsilen sorumludur.